Nawozy azotowe Agrii

Rola azotu w rozwoju roślin

Azot (N) jest najważniejszym budulcem roślin. Wchodzi m.in. w skład białek, determinuje wzrost organów nadziemnych i podziemnych. Azot odpowiada również za intensywnie zieloną barwę roślin, oznaką niedoboru jest zaś blaknięcie. Usprawnia pobieranie innych pierwiastków, np. fosforu i potas oraz bierze udział w wielu procesach fizjologicznych. Wpływa jednocześnie na żyzność podłoża, wchodząc w skład materii organicznej. Najwięcej azotu znajduje się w wierzchniej warstwie gleby.

Czym są nawozy azotowe?

Nawóz azotowy to nawóz mineralny zawierający łatwo przyswajalny azot (N) jako główny składnik odżywczy, będący jednym z najważniejszych pierwiastków odżywczych dla roślin. Azot odgrywa kluczową rolę w ich wzroście i rozwoju. Nawozy azotowe są powszechnie stosowane w rolnictwie, ogrodnictwie i leśnictwie do zwiększenia plonów i poprawy jakości upraw. Azot jest niezbędny do syntezy białek, które pełnią kluczową rolę w procesach metabolicznych, wzroście i rozwoju roślin.

Jednak nadmierne stosowanie nawozów azotowych może prowadzić do zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych, co z kolei wpływa na jakość wody i zdrowie ludzi oraz ekosystemów wodnych. Dlatego ważne jest stosowanie nawozów azotowych z umiarem i zgodnie z zaleceniami producenta oraz ekspertów. 

Właściwości i skład nawozów azotowych

Nawozy azotowe mogą zawierać różne formy azotu, które należy dobierać w zależności od potrzeb konkretnej uprawy oraz terminu stosowania. Od składu uzależniona jest szybkość wchłaniania oraz efektywność nawożenia azotem.

Rodzaje nawozów azotowych mineralnych

Nawozy azotowe dobiera się w oparciu o postać (np. płynny nawóz azotowy, granulowany) oraz formę. Wyróżnia się:

• Nawozy amonowe – forma uchodzi za mało „ruchliwą” i jest słabo wiązana przez kompleks glebowy. Rośliny pobierają je dość wolno (to wada i zaleta jednocześnie), ale równomiernie. Azot amonowy w dużym stopniu wpływa na budowę systemu korzeniowego. Dodatkowo sprzyjają sprawniejszemu pobieraniu pierwiastków pokarmowych, które determinują rozwój korzeni. Nawozy amonowe warto stosować przedsiewnie. Rośliny pobierają go nawet wczesną wiosną, w chłodnych warunkach pogodowych.
• Nawozy saletrzane, inaczej azotanowe – są szybko i efektywnie pobierane przez rośliny. Jednocześnie są łatwo wypłukiwane w głąb profilu glebowego. To forma, którą warto rozdzielać na kilka dawek. Jest tradycyjnie wykorzystywana do nawożenia pogłównego. Do nawożenia przedsiewnego słabo się nadaje, gdyż może hamować rozwój systemu korzeniowego. Pobieranie jest ograniczona w niskich temperaturach. Azot w formie azotanowej pozytywnie wpływa na przyswajanie przez rośliny potasu, magnezu i wapnia.
• Nawozy amidowe (mocznik) – działa wolniej niż forma azotanowa, gdyż w glebie ulega przekształceniu do formy amonowej, a dopiero później do łatwo przyswajalnej formy azotanowej.

Oczywiście dobrym rozwiązaniem jest stosowanie nawozów azotowych zawierających kilka form azotu np. nawozy saletrzano-amonowe (saletrzak).

Do nawozów, które można stosować przedsiewnie i pogłównie zalicza się m.in. saletra wapniowa. To nawóz alkaliczny zawierający łatwo przyswajalne formy wapnia i azotu. Ze względu na fakt, że wapń trudno przemieszcza się w roślinach jest wykorzystywany także do fertygacji.

Jak stosować nawozy azotowe w uprawach rolniczych?

Nawozów azotowych w postaci stałej nie powinno się stosować bezpośrednio po deszczach, na mokre rośliny. Granulaty i proszek łatwo przyklejają się do mokrych części roślin, powodując oparzenia. Nawożenie mineralne czasem łączy się z organicznym, ale pomiędzy poszczególnymi zabiegami należy zachować przynajmniej kilka tygodni odstępu. Z reguły jednak najważniejszy nawóz organiczny – obornik – aplikuje się jesienią. Azot jest najlepiej przyswajalny w glebach o odczynie oscylującym w granicach 5.0–7.0. Na mocno zakwaszonych glebach pojawiają się u roślin problemy z pobieraniem tego składnika (a także innych). 

Kiedy stosować nawozy mineralne azotowe w uprawach?

Najczęściej nawozy azotowe stosuje się zarówno wiosną, jak i jesienią. Jesienne nawożenie azotem zabezpiecza rośliny przed zimą, podczas gdy wiosenne wspiera rośliny w okresach intensywnego wzrostu roślin. Nawozy amonowe stosuje się przed siewem, azotanowe – pogłównie, natomiast amidowe najlepiej sprawdzą się nalistnie.

Dawkowanie nawozów azotowych

Dawki azotu (i wszystkich innych pierwiastków) oblicza się na podstawie żyzności gleby i wymagań roślin. Dlatego w uprawach profesjonalnych często nawożenie jest poprzedzone dokładną analizą laboratoryjną gleby. Znaczenie ma oczywiście także rozdzielanie dawek i użycie konkretnych produktów w danej sytuacji.

Nawożenie azotem powinno być zrównoważone. Niedobór azotu powoduje zahamowanie wzrostu i rozwoju, co przekłada się na wysokość i jakość plonu, natomiast nadmiar wiąże się z większą podatnością na niekorzystne czynniki. Ściany komórkowe roślin są słabsze, przez co łatwiej ulegają uszkodzeniom mechanicznym, a patogeny chorobotwórcze łatwiej przenikają do wnętrza tkanek. Zbyt późne zastosowanie nawozów azotowych w przypadku form ozimych czy roślin wieloletnich może również obniżyć ich odporność.

Zalety i wady nawozów azotowych

Nawozy azotowe poprawiają wydajność upraw, wspierając procesy metaboliczne roślin. Nadmierne stosowanie może jednak doprowadzić do zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Azotany mogą gromadzić się w roślinach, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku warzyw. Kluczowe jest odpowiednie dawkowanie, aby uniknąć negatywnych skutków.

Jaki nawóz azotowy wybrać?

Wybór odpowiedniego nawozu azotowego jest kluczowy dla skuteczności nawożenia. Decyzja ta powinna być uzależniona od kilku czynników – m.in. typu gleby, gatunku uprawy oraz terminu aplikacji. Przed zakupem warto zbadać zasobność gleby, aby dostosować nawożenie azotem adekwatnie do potrzeb uprawy.

Co lepsze – saletra czy mocznik?

Saletra amonowa (azotan amonu) zawiera azot w dwóch formach: azotanowej i amonowej, co czyni ją uniwersalnym nawozem. Może być stosowana zarówno przed siewem, jak i pogłównie. Na glebach o obojętnym i zasadowym odczynie azot może się ulatniać, dlatego warto nakryć glebę po aplikacji. Na glebach kwaśnych i lekko kwaśnych saletrę amonową można stosować bez ryzyka utraty azotu.

Mocznik jest natomiast wszechstronnym, granulowanym nawozem azotowym, opartym na jego amidowej formie. Również można go stosować przed siewem i pogłównie.

Azot zawarty w moczniku działa wolniej niż azot w saletrze amonowej, co sprawia, że jest słabiej absorbowany przez korzenie, ale lepiej przyswajalny przez liście, co umożliwia jego stosowanie w nawożeniu dolistnym. Mocznik silniej zakwasza glebę niż saletra amonowa.

Czy można mieszać saletrę z mocznikiem?

Mieszanie saletry z mocznikiem nie jest zalecane. Takie połączenie jest silnie higroskopijne, co oznacza, że łatwo wchłania wilgoć, prowadząc do utraty struktury granul i powstania papki.

Bezpieczeństwo i przechowywanie nawozów azotowych

Nawozy azotowe powinny być przechowywane w odpowiednim miejscu – suchym, ciemnym, przewiewnym i z dala od zwierząt. Miejsce musi być odizolowane od pomieszczenia z żywnością czy paszą dla zwierząt.

Dostępne nawozy azotowe w ofercie Agrii

W Agrii dostępne są różnorodne nawozy azotowe, różniące się formą czy zawartością azotu. W ofercie posiadamy nawozy azotowe płynne jak i stałe w różnej wielkości opakowań. Łatwo można dobrać nawozy odpowiednie do potrzeb uprawowych. Dużo zależy od rodzaju produkcji roślinnej (czyli potrzeb pokarmowych konkretnych roślin) oraz terminów stosowania. 

Bibliografia

• Cieslinski, G. (2010). Nawozy azotowe. Sad Nowoczesny, 38(02).
• Piwowar, A. (2012). Rynek nawozów azotowych w Polsce–stan i kierunki zmian. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, (95), 145-156.
• Zalewski, A. (2013). Zmiany na rynku nawozów azotowych w Polsce w latach 2000-2010. Journal of agribusiness and rural development, 30(4).
• Tyszka, M. (2017). Nawozy azotowe a odczyn. Farmer, (12).
• Sulek, A. (2008). Płynne nawozy azotowe w zbożach. Nasza Rola, (3), 31-33.
• Zdrodowski, A. (2004). Nawozy azotowe zakwaszające glebę. Wieś Mazowiecka. Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie, (03).
• Boguszewski, W., & Pentkowski, A. (1966). Wolno działające nawozy azotowe. Postępy Nauk Rolniczych, 13(2).