Nasiona zbóż jarych - Pszenica

Pszenica jara – podstawowe wymagania, na jakich glebach ją uprawiać?

Pszenica jara ma największe wymagania ze zbóż. Wpływa na to m.in. słaby system korzeniowy. Forma jara charakteryzuje się krótkim okresem wegetacji. Najlepsze do uprawy są gleby kompleksu pszennego bardzo dobrego, pszennego dobrego i pszennego górskiego. W słabszych typach gleb odnotowuje się duże straty w plonie. Duże straty w plonie powoduje również niedobór wody, zwłaszcza w fazie od krzewienia do kłoszenia.

Pszenica jara jest wrażliwa na jakość przedplonu. Najlepsze są rośliny strączkowe i okopowe, najgorsze zaś zboża, zwłaszcza pszenica ozima i jęczmień ozimy. Zawsze należy unikać monokultury, niezależnie od uprawianego gatunku. Po uprawie późno dojrzewającego przedplonu od razu można wykonać orkę przedzimową. Pomimo wymagań i nakładów pracy uprawa pszenicy jarej jest opłacalna, oczywiście przy założeniu uzyskania odpowiedniego plonu.

Pszenica jara – nasiona od producenta to większa szansa na zysk!

Pierwsza zasada efektywnej produkcji roślinnej mówi, że powinno się korzystać z kwalifikowanego materiału siewnego pochodzącego od renomowanych producentów. Takie nasiona pszenicy jarej mają wyższą zdolność kiełkowania, co wpływa na optymalizację normy wysiewu i ogranicza ryzyko powstawania pustych miejsc w łanach (szybko zarastających chwastami). Parametry ziarna, zdolność kiełkowania powinny przekraczać 85%. Jednocześnie nasiona kwalifikowane są wolne od chorób i szkodników, co ogranicza przyszłe problemy pielęgnacyjne. Finalnie zysk jest wyższy pomimo kosztu początkowego (zakupu nasion).

Uniwersalnym parametrem odmiany jest wysokość i stabilność plonowania. Najpopularniejsze odmiany pszenicy jarej wyróżniają się pod tymi względami. Do ważnych kryteriów należy tolerancja na słabsze warunki glebowe, w tym na niskie pH. Istotna jest odporność na groźne choroby zbóż (o tym poniżej), a także na wyleganie. Dobre odmiany o wysokiej odporności nie tylko zwiększają szansę na wysoki zysk, ale jednocześnie zmniejszają problematyczność i pracochłonność uprawy.

Nasiona pszenicy jarej – kiedy i jak wysiewać?

Termin siewu pszenicy jarej przypada pomiędzy drugą połową marca, a pierwszą dekadą kwietnia. Zależy to od regionu Polski oraz przebiegu pogody.

• 15-25 marca – zachodnia i południowo-zachodnia Polska;
• 20-30 marca – centralna Polska;
• 25 marca do 5 kwietnia – wschodnie regiony Polski.

Termin siewu jest dość elastyczny. Pszenicę można siać wcześniej, o ile pozwalają na to warunki pogodowe, a wilgotnościowe umożliwiają wjazd w pole. W praktyce siew można wykonywać, gdy wierzchnia warstwa podłoża ma temp. 2,5-5°C. Do kiełkowania pszenicy jarej dochodzi już od 1°C, chociaż proces w chłodzie jest spowolniony. Przymrozki nie są zagrożeniem. Wcześniejszy termin poprawia krzewienie i przyspiesza rozwój systemu korzeniowego. Przed siewem pszenicy jarej nasiona zaleca się zaprawić preparatem grzybobójczym. Ograniczy to groźne choroby grzybowe występujące w początkowych fazach rozwoju roślin. Kiełkujące rośliny są zagrożone m.in. zgorzelą podstawy źdźbła.

Zalecana norma wysiewu u większości odmian pszenicy jarej wynosi 450 sztuk/m2, u niektórych jest zwiększona do 500 sztuk/m2. Nadmierne zagęszczenie jest jednak niewskazane ( łatwiejsze rozprzestrzenianie chorób i szkodników).

Uprawa pszenicy jarej – najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne

Wiosenna uprawa pola rozpoczyna się od włókowania lub bronowania. To zabiegi, które przyspieszają ogrzewanie gleby (a więc pozytywnie wpływają na siew). Technika nawożenia zależy od różnych czynników, w tym rodzaju uprawianego przedplonu. Dawki nawozów powinno się ustalać na podstawie analizy gleby. Nawozy fosforowo-potasowe stosuje się przedsiewnie, często jesienią. Należy je zmieszać z 10-20 cm warstwą gleby, wtedy jest najbardziej efektywne. Możliwe jest także nawożenie wiosenne, na 7-14 dni przed planowanym siewem. Korzysta się z nawozów jednoskładnikowych lub wieloskładnikowych, np. Dominatora. Azot aplikuje się wiosną, podzielony na 2-3 dawki. Pierwsza jest przedsiewna, drugą stosuje się w fazie strzelania w źdźbło. W przypadku trzech dawek: druga jest aplikowana od pełni krzewienia do początku fazy strzelania w źdźbło, a trzecia – najniższa – w fazie liścia flagowego. Pszenica jara jest wrażliwa na niedobór mikroelementów – miedzi i manganu.

Ochrona pszenicy jarej – zwalczanie chorób, szkodników i chwastów

Przy zaprawianiu ziarna i niezbyt wilgotnej wiośnie wykonuje się jeden zabieg ochronny z użyciem fungicydu. Przypada na fazę liścia flagowego. Pszenicę jarą należy w szczególności chronić przed septoriozą liści i plew, rdzą brunatną, a także mączniakiem prawdziwym zbóż i traw. Ze szkodników zagrożeniem są mszyce, które oprócz strat bezpośrednich przenoszą choroby wirusowe, jak również skrzypionki (zbożowa i błękitek). Przez cały sezon wegetacyjny trzeba walczyć z zachwaszczeniem. Konieczne jest korzystanie z regulatorów wzrostu, które zapobiegają wyleganiu. Wpływ na wyleganie mają nie tylko czynniki niezależne od rolnika (pogoda), ale także odpowiednie nawożenie i optymalna norma wysiewu. Wszystkie pestycydy stosuje się zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin. Należy ściśle kierować się instrukcjami opracowanymi przez producentów. W szczególności dotyczy to dawek – stężenia substancji aktywnie czynnej w roztworze wodnym.

Uprawa pszenicy jarej w niektórych przypadkach jest uzasadniona, pomaga także przerwać monokulturę innych upraw. Warto wtedy wykonywać wszelkie zabiegi, które pozwalają osiągnąć potencjał plonotwórczy zbliżony do maksymalnego.