Nasiona lucerny

Lucerna siewna – potencjalne zastosowania w rolnictwie

Lucerna siewna jest przede wszystkim uprawiana jako roślina pastewna. Charakteryzuje się wysoką zawartością białka. Pod tym względem właściwości odżywczych, a także produkcji zielonej masy jest znacznie efektywniejsza od innej popularnej grupy – koniczyn. Składniki odżywcze masy zielonej to m.in. beta-karoten, witaminy i sole mineralne (z wyszczególnieniem żelaza). Jednocześnie jednak zawiera mało cukru, dlatego optymalna jest mieszanka lucerny z innymi roślinami, np. trawami. To ułatwienia tworzenie kiszonek i prawidłowy przebieg fermentacji. Zawartość tej grupy związków można nieco zwiększyć przez odpowiednie godziny koszenia (optymalnie w południe). Lucerna bardzo szybko odrasta, w ciągu sezonu można wykonać nawet 3-4 pokosy. To roślina wieloletnia, przeciętnie uprawiana przez 3-4 lata. Największy plon daje w środkowo zachodniej części kraju.

Lucerna siewna przydaje się w gospodarstwie nie tylko w karmieniu zwierząt inwentarskich, ale także jako roślina fitosanitarna i nawóz zielony (podobne znaczenie ma lucerna mieszańcowa). Siew lucerny siewnej ogranicza monokulturę upraw i tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia „zmęczenia gleby” (mniejsza żyzność i aktywność biologiczna, gorsza struktura). Wręcz przeciwnie - lucerna pozytywnie wpływa na strukturę gleby, pomagając w uzyskaniu gruzełkowatej. Ogranicza występowanie chorób i szkodników typowych dla określonych gatunków lub rodzin, np. kapustnych. Nasiona lucerny siewnej często wysiewa się po rzepaku, a także zbożach. Słabym przedplonem są natomiast inni przedstawiciele rodziny motylkowatych. Podobnie jak inne rośliny motylkowe wzbogaca podłoże w azot.

Lucerna bywa wysiewana także na nieużytkach czy nawet w przydomowych ogrodach. Jest cennym gatunkiem miododajnym. Zapylacze w jej przypadku są bardzo ważne, gdyż wykształca nasiona po zapyleniu krzyżowym.

Nasiona lucerny siewnej – jak, kiedy i gdzie siać? Najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne

Lucerna siewna lubi gleby o wysokim pH (6,0). Nie znosi natomiast podłoży zakwaszonych, torfowych oraz piaszczystych. Względnie dobrze rośnie na glebach gliniastych. Lepiej od koniczyny radzi sobie na stanowiskach nasłonecznionych. Słabo rośnie (wypada) w miejscach, gdzie po deszczach utrzymują się zastoiny wodne. Preferuje jednak gleby żyzne, zasobne w składniki pokarmowe, umiarkowanie wilgotne. Poleca się siew na kompleksach pszennych, żytnim bardzo dobrym i dobrym - klasy bonitacyjne I-III. Jest gatunkiem dość wrażliwym na zachwaszczenie.

Optymalny termin siewu lucerny siewnej przypada wiosną – od kwietnia do pierwszych dni maja. Dodatkowy siew (poplonowy) wykonuje się późnym latem. Nasiona lucerny siewnej efektywnie kiełkują w temperaturze od 8°C. Sieje się ją raczej płytko (1-1,5 cm). Maksymalna głębokość siewu to 2 cm. Średnia norma wysiewu wynosi 25 kg/ha. Rozstaw rzędów w przypadku siewu czystego wynosi 10-15 cm. Przed siewem nasion lucerny siewnej wykonuje się uprawki spulchniające, wałowanie wałem gładkim lub doprawianie gleby agregatem uprawowym na głębokości siewu.

W przypadku zbyt niskiego pH gleby przed posianiem lucerny siewnej należy przeprowadzić wapnowanie. Zabieg wykonuje się co najmniej kilka miesięcy przed siewem (czyli w praktyce jesienią w roku poprzedzającym uprawę).

Nawożenie obejmuje NPK, najwięcej fosforu, najmniej azotu, a ponadto siarkę, magnez, wapń i sód. Lucerna wchodzi w symbiozę z bakteriami Rhizobium, które mają zdolność wiązania azotu z atmosfery. Dlatego silne nawożenie azotem jest zazwyczaj niewskazane (o ile nie wystąpią oznaki niedoboru pierwiastka – to jednak rzadkość).

Odmiany lucerny – jak wybierać?

W sprzedaży dostępnych jest kilkadziesiąt odmian Medicago sativa. Poszczególne odmiany lucerny różnią się m.in. plennością, trwałością, szybkością odrastania, a także zastosowaniem. Trzeba kierować się przede wszystkim potencjalnym wykorzystaniem. Przykładowo duża gęstość ulistnienia daje większy plon białka, a nisko umiejscowiony węzeł krzewienia nadaje się do delikatnego wypasu. Nie bez znaczenia są odporności, np. na choroby grzybowe (antraknoza) oraz szkodniki (np. nicienie). Dlatego przed zakupem nasion lucerny siewnej warto sprawdzić karty charakterystyki. Nasiona czasami są otoczkowane, co m.in. poprawia żywotność bakterii symbiotycznych lub chroni we wczesnych fazach rozwoju przed chorobami grzybowymi.

Zaleca się używanie kwalifikowanych nasion lucerny, które pochodzą od sprawdzonych producentów (a nie z własnej uprawy). Ogranicza to ryzyko występowania chorób, szkodników, zanieczyszczenia chwastami. W dodatku takie nasiona lucerny siewnej mają z reguły wyższą zdolność kiełkowania. Dzięki temu optymalizuje się normę wysiewu i ogranicza ryzyko występowania pustych miejsc na polu (które szybko porastają gatunkami niepożądanymi).