Nasiona zbóż ozimych - Pszenica

Pszenica ozima – najważniejsze wymagania uprawowe

Pszenica ozima jest uprawiana w Polsce na najlepszych glebach. Nasiona zaleca się wysiewać na podłożach kompleksu bardzo dobrego i dobrego (klasa I do IIIb), żytniego bardzo dobrego (klasa IIIa i IIIb), pszennego górskiego i zbożowego górskiego oraz zbożowo-pastewnego mocnego. Daje stabilny plon na glebach o pH oscylującym w granicach 6,0-6,8. Dobrym przedplonem są buraki cukrowe, kukurydza, soja i rzepak. Zboże to ma jednocześnie duże wymagania wodne. Słabo plonuje w latach o mniejszej ilości opadów.

Nasiona pszenicy ozimej – kiedy siać?

Pszenicy nie wolno siać na glebę słabo uprawianą i zbryloną. To częsta przyczyna słabego kiełkowania, co przekłada się na duże straty w plonie. Uprawki obejmują talerzowanie, płytką orkę, agregat uprawowy lub uprawowo siewny. Termin siewu pszenicy ozimej jest elastyczny. Pod tym względem jest najbardziej tolerancyjna ze zbóż ozimych. Optymalne terminy siewu:

• dla rejonu północno-zachodniego – od 20 września do 5 października;
• dla rejonu północno-wschodniego i wschodniego – od 15 do 20 września;
• dla rejonu zachodniego – od 25 września do 5 października;
• dla rejonu centralnego – od 20 do 30 września;
• dla rejonu południowo-zachodniego – od 25 września do 10 października;
• dla rejonu południowo-wschodniego – od 20 do 30 września.

W praktyce stosowanie się do optymalnych terminów siewu nie zawsze jest możliwe. W szczególności należy zwracać uwagę na przebieg pogody czy terminy wykonywania innych prac w polu. Dlatego czasem terminy są wcześniejsze lub późniejsze. Ma to swoje zalety i wady.

Wcześniejszy siew ogranicza zużycie materiału siewnego (niższa norma wysiewu) i pozwala roślinom zbudować silniejszy system korzeniowy. Wschody są szybsze i bardziej wyrównane, a zboże jest bardziej odporne na susze (a potem mróz – wysoka zimotrwałość). Jednocześnie zachodzi większa presja ze strony szkodników, w tym mszyc, które poza szkodami bezpośrednimi są wektorami groźnych chorób wirusowych.

Opóźnienie siewu zmniejsza presję ze strony szkodników, a także patogenów odpowiadających za występowanie chorób, ale jednocześnie pszenica ozima jest słabiej rozkrzewiona, o słabszym systemie korzeniowym. Wschody są słabsze.

Pszenica ozima – jak siać?

Normy wysiewu pszenicy ozimej zależą od specyfiki danej odmiany, a także terminu siewu (mniejsza przy wcześniejszym, wyższa przy opóźnieniu). Odmiany pszenicy podzielono na grupy, a zagęszczenie siewu uśredniono. Zgodnie z tym podziałem silnie krzewiące odmiany zaleca się siać w ilości 100-140 kg/ha, średnio krzewiące odmiany od 140-190 kg/ha, a odmiany słabo krzewiące od 180-230 kg ziarna na powierzchnię 1 ha. Optymalna obsada pszenicy ozimej wynosi 500-650 sztuk/m2.

Głębokość siewu wynosi 2-3 cm. Siew na glebach lżejszych jest głębszy niż na ciężkich, zwięzłych.

Uprawa i ochrona pszenicy ozimej

Nasiona przed siewem zaleca się zaprawić preparatem grzybobójczym. To jeden z najważniejszych aspektów ochrony przed chorobami. Do groźnych chorób pszenicy ozimej zalicza się brunatną plamistość liści, mączniak prawdziwy, fuzariozę kłosów, septoriozę paskowaną liści, rdzę brunatną, rdzę żółtą, septoriozę plew i łamliwość podstawy źdźbła. W uprawach stosuje się szeroko zakrojoną profilaktykę, która obejmuje zmianowanie, wybór odmian odpornych, uprawę roślin fitosanitarnych i usuwanie resztek pożniwnych. Nawet pomimo tego konieczne jest zapobiegawcze i doraźne stosowanie preparatów grzybobójczych. Warto skorzystać z „gotowych” programów ochrony.

Jeszcze jesienią dużą uwagę należy poświęcić zwalczaniu chwastów. W przypadku wcześniejszego siewu często dochodzi wzmożona walka z mszycami. Inne szkodniki, z którymi rolnik musi borykać się to m.in. skrzypionki i ploniarka zbożówka. Ze środków ochrony konieczne jest stosowanie regulatorów wzrostu, które zapobiegają wyleganiu, np. na skutek silnych wiatrów, burz czy gradobicia.

Sposób nawożenia zależy od wybranej metody, przy czym powinien być poparty analizą gleby. Nawozy azotowe z reguły stosuje się wiosną – rozłożone na dawki. Pierwszą aplikuje się wraz z ruszeniem wegetacji, kolejne na początku strzelania w źdźbło i na początku kłoszenia. Nawozy fosforowe miesza się z glebą na 7-14 dni przed planowanym siewem. Dotyczy to zarówno pszenicy ozimej, jak i jarej. Nawozy dolistne z mikroelementami w szczególności powinny uwzględniać zawartość miedzi, molibdenu, manganu, żelaza, boru i cynku. Zazwyczaj aplikuje się je w fazie liścia flagowego. Nawozy dolistne zaleca się stosować, gdy minimalne dobowe temperatury przekraczają 8°C. Dzięki temu efektywność pobierania jest większa, a przy okazji ogranicza się straty.

Jak wybierać nasiona pszenicy ozimej?

Pierwsza, zasadnicza sprawa - nasiona pszenicy ozimej powinno się przede wszystkim pozyskiwać u profesjonalnych producentów lub dystrybutorów, np. w Agrii. Siew materiału siewnego własnej produkcji zwiększa różne czynniki ryzyka, np. choroby i szkodniki. W dodatku problemem może być mniejsza zdolność kiełkowania, która nie powinna spadać poniżej 85%. Ten słabszy parametr wiąże się z koniecznością zwiększenia normy wysiewu.

Przy wyborze nasion pszenicy ozimej uniwersalnym parametrem wyboru jest wysoki potencjał plonowania. Istotna jest także wysoka tolerancja na słabsze warunki. Duży wpływ na finalny wynik ekonomiczny ma wysoka odporność odmian na choroby. Przy wyborze poszczególnych odmian warto sprawdzać również siłę krzewienia oraz kierunek użytkowania.