Nawozy stymulujące odporność
Jednym z najważniejszych aspektów uprawy jest zrównoważone nawożenie, które dostarcza składniki pokarmowe niezbędne dla prawidłowego rozwoju roślin. Ma to bezpośrednie przełożenie na plon – jego wysokość, a także jakość. Niedobór nawet jednego pierwiastka może dotkliwie zaburzać procesy fizjologiczne i tym samym przyczyniać się do gorszego wyniku ekonomicznego. Jednocześnie nawozy wpływają nie tylko na tworzenie dużej ilości zielonej masy i wykształcanie/dojrzewanie poszczególnych organów. Istnieje grupa nawozów dolistnych, która wspiera naturalne mechanizmy odpornościowe roślin. Jak z nich korzystać? Gdzie znajdują zastosowanie?
Nawozy stymulujące odporność upraw – praktyczne zastosowanie
Na stronie Agrii można znaleźć różnorodne nawozy, w tym takie, które wpływają pozytywnie na odporności roślin. Przykładem jest m.in. Sergomil, który zawiera amonowy acetat cynku, a także kompleks mikroelementów. Związki cynku są szczególnie ważne w budowaniu odporności roślin na niekorzystne czynniki zewnętrzne – stresotwórcze. Ponadto cynk stymuluje ukorzenianie sadzonek. To mechanizmy powiązane – dzięki silniejszemu systemowi korzeniowemu roślina sprawniej pobiera wodę i składniki pokarmowe, co poprawia jej kondycję i ogranicza kłopotliwość uprawy.
Odporność roślin a stres
Stres można określić jako grupę czynników biotycznych (patogeny, szkodniki, konkurencja) i abiotycznych (woda-niedobory lub nadmiar, krytyczne temperatury, uszkodzenia mechaniczne), które osłabiają procesy życiowe roślin. W przypadku jego wystąpienia dochodzi do zaburzeń fizjologicznych, np. spowolnienia wzrostu, słabego krzewienia, mniej obfitego kwitnienia czy zawiązywania nasion. Stres dzieli się na kilka faz, z czego ostatnia to „wyczerpanie” roślin, w profesjonalnych uprawach wiążące się z realnymi stratami ekonomicznymi. Naturalna odporność roślin osłabia negatywne reakcje. Może przykładowo opóźnić wnikanie patogenu (wydłuża czas inkubacji). Zależy to od cech odmiany (np. w przypadku zbóż wyróżnia się m.in. odporności na choroby, szkodniki czy niekorzystny proces jakim jest wyleganie). Nawozy stymulujące odporność mają na celu dostarczenie przede wszystkim pierwiastków pokarmowych, które zmniejszają podatność na poszczególne niekorzystne czynniki. Dzięki nim rzadziej dochodzi do występowania chorób czy szkodników, a w przypadku ich pojawienia się straty są mniej dotkliwe. Jednocześnie zmniejsza się skutki suszy, a także mrozu (to drugie ma szczególne znaczenie u roślin wieloletnich oraz form jarych, np. zbóż czy rzepaku).
Jakie zalety ma nawóz, który stymuluje odporność?
Największa zaleta nawozów stymulujących odporność to zbliżenie się do osiągnięcia maksymalnego potencjału plonotwórczego danej uprawy. Kluczem jest oczywiście eliminacja źródeł, czyli czynników, które powodują problem. Niestety nie zawsze jest to możliwe. Tutaj właśnie jest rola nawozów dolistnych stymulujących odporność. Minimalizują skutki „wpływu” niekorzystnego czynnika. Jednocześnie nawozy na odporność redukują bezpośrednio ryzyko wystąpienia niedoborów pokarmowych.
Oprócz tego nawozy (zwłaszcza zawierające dużo mikroelementów) pozytywnie wpływają na jakość plonów. Nie chodzi o same właściwości fizyczne (wielkość, wybarwienie), co skład, np. wyższą zawartość białka, cukrów i innych składników pokarmowych. Dla rolnika ma to doraźne profity, dla konsumenta również ma znaczenie, gdyż płody rolne są bardziej wartościowe (np. owoce są smaczniejsze).
Jednocześnie stosowanie nawozów, które wspierają naturalne mechanizmy odpornościowe roślin zmniejsza nakłady na inne aspekty uprawy, np. ochronę. Dlatego inwestycje w tym kierunku mogą wygenerować oszczędności dzięki zmniejszeniu zastosowanych dawek insektycydów czy fungicydów. To mniej oczywiste korzyści.
Jak stosować nawozy na odporność roślin?
Wszystkie nawozy w profesjonalnych uprawach ogrodniczych czy rolniczych powinny być zbilansowane. Dzięki temu można zestawić bieżące warunki z potrzebami pokarmowymi danego gatunku. Oczywiście nie jest to bezwzględne, oprócz zasobności podłoża należy wziąć pod uwagę różne ryzyka, np. wzajemne blokowanie składników pokarmowych czy niewłaściwy odczyn ograniczający pobieralność. Jednocześnie są to powody, dla których tradycyjne nawożenie doglebowe wspomaga się nawożeniem dolistnym (ogranicza się straty i jest szybsze). Dotyczy to szczególnie nawozów stymulujących odporność roślin. Nawozy dolistne powinno się stosować rano lub późnym popołudniem. Wtedy panują najlepsze warunki pogodowe, tj. podwyższona wilgotność powietrza, umiarkowana temperatura i brak silnego nasłonecznienia, które poza zwiększeniem parowania cieczy mogłoby spowodować poparzenie organów roślin. Wpływ na efektywność nawożenia ma nawet pH roztworu. Powinno oscylować w granicach 5.0 (+- 0,5). Nawóz powinien być w pełni rozpuszczony w roztworze wodnym. Nawożenia dolistnego nie stosuje się bezpośrednio przed nawadnianiem czy prognozowanymi opadami deszczu.
Nawóz, który stymuluje odporność roślin to duże wsparcie w uprawie różnych grup roślin. Poniesione nakłady zwracają się w wysokości i jakości plonu, a także ograniczeniu innych zabiegów.