Nasiona zbóż ozimych - Pszenżyto

Pszenżyto ozime – wymagania i przygotowanie podłoża do siewu

Plantacje pszenżyta, podobnie jak innych zbóż, powinno się zakładać na odpowiednich stanowiskach. Wymagania glebowe tego gatunku nie są duże, toleruje gleby średnie. Jest pod tym względem mniej wymagające od pszenicy i jęczmienia, lecz bardziej od żyta. Najlepsze do uprawy są kompleksy: pszenny bardzo dobry i dobry (klasa I do IIIb) oraz żytni dobry (klasa IVa i Ivb). Optymalne pH oscyluje w granicach od lekko kwaśnego do obojętnego.

Pszenżyto ozime warto w szczególności uprawiać po bobowatych grubonasiennych oraz po roślinach okopowych. Czasem jest uprawiane na lżejszych, bardziej piaszczystych podłożach. W takich miejscach jest praktyczniejszym rozwiązaniem niż pszenica ozima. Spadki plonu są mniejsze, ale zauważalne. Jednym z najważniejszych czynników, który ogranicza uprawę pszenżyta ozimego jest wilgotność podłoża. Gatunek ma duże wymagania wodne, źle reaguje na suszę.

Na 2-3 tygodnie przed planowanym siewem zaleca się wykonanie orki przedsiewnej. Efektywność zabiegu można poprawić przez dodatkowe użycie wała campbella. To przyśpiesza wschody roślin.

Siew pszenżyta ozimego – kiedy i jak to robić?

Pszenżyto ozime jest wrażliwe na zmiany terminu siewu. Ma to znaczący wpływ na wysokość uzyskiwanego plonu. Dlatego zaleca się wykonywanie siewu w optymalnych terminach dla danych rejonów (oczywiście o ile pogoda na to pozwala pozwala).

• 10-20 września – siew na północy Polski;
• 20-30 września – siew nasion w południowych rejonach kraju.

Nasiona zbóż ozimych zbyt późno wysiane mogą nie zdążyć odpowiednio rozkrzewić się przed nadejściem zimy, co obniża ich mrozoodporność. Pszenżyto ozime jest pod tym względem bardziej wrażliwe od wielu innych gatunków zbóż.

Nasiona pszenżyta ozimego wysiewa się na głębokość 2-4 cm (płycej w ciężkich podłożach, głębiej na lekkich). Kluczowa dla uzyskania wysokiego potencjału plonotwórczego jest m.in: norma wysiewu. Zależy od uwarunkowań genetycznych odmiany (tj. siły wzrostu i krzewienia), a także od obranego terminu siewu. Przykładowo pszenżyto ozime ‘Medalion’ w optymalnym terminie sieje się w zagęszczeniu 270-310 ziaren/na 1m2. Obranie nieco wcześniejszego terminu pozwala na zmniejszenie normy do 240-270 ziaren ma 1m2. Opóźnienie siewu zwiększa normę do 350-370 ziaren na 1m2. Tej ostatniej sytuacji trzeba więc unikać nie tylko ze względu na straty w plonowaniu, ale także wyższy koszt początkowy zakładania uprawy.

Trzeba jednocześnie pamiętać, że nadmierne zagęszczenie nie tylko zwiększa konkurencyjność roślin względem siebie, ale także ryzyko wylegania.

Co warto wiedzieć o nawożeniu pszenżyta ozimego? Jak chronić uprawy?

Nawożenie pszenżyta ozimego obejmuje zastosowanie nawozów z potasem i fosforem jeszcze jesienią. Często w takim przypadku wykorzystuje się nawozy wieloskładnikowe. Dawki ustala się na podstawie analizy gleby. Nawożenie fosforem m.in. usprawnia procesy energetyczne. Rośliny z niedoborem są słabsze, niewyrośnięte, z mizernym systemem korzeniowym. Widocznym objawem jest fioletowy, nienaturalny połysk liści czy źdźbeł. Potas m.in. poprawia krzewienie, a oprócz tego pozytywnie wpływa na odporności. Ogranicza stres fizjologiczny m.in. wynikający z nadejścia mrozów czy suszy.

Nawozy azotowe z reguły stosuje się wiosną. Przy nawożeniu jesiennym należy ściśle przestrzegać dawek, a zabiegu nie wykonywać zbyt późno. Niewłaściwe nawożenie obniża zimotrwałość pszenżyta ozimego. Pszenżyto ozime większość azotu (podobnie jak żyto) pobiera w fazie pomiędzy krzewieniem, a kłoszeniem. Uprawa pszenżyta ozimego obejmuje nawożenie dolistne z mikroelementami. Stosuje się nie tylko miedź, która m.in. poprawia odporność na wyleganie, ale również wiele innych pierwiastków śladowych, np. molibden, bor, żelazo, cynk i mangan. Dzięki temu ogranicza się ryzyko wystąpienia chorób, nie tylko fizjologicznych i w rezultacie uzyskuje większy plon.

Ochrona pszenżyta obejmuje stosowanie różnorodnych grup pestycydów. Ze szkodników zagrożeniem są m.in. lednica zbożowa, mszyce, drutowce, łokaś garbatek i miniarki. Ponadto należy korzystać ze środków ochrony roślin przeciw takim chorobom jak rynchosporioza zbóż, septorioza plew i brunatna plamistość liści zbóż. Oprócz tego zastosowanie znajdują herbicydy dolistne i doglebowe oraz regulatory wzrostu.

Kwalifikowany materiał siewny – dlaczego należy z niego korzystać?

Aby osiągać dobry rezultat ekonomiczny, np. zbliżyć się do maksymalnego potencjału plonotwórczego danej odmiany pszenżyta należy korzystać z nasion kwalifikowanych, ze sprawdzonego punktu sprzedaży, np. Agrii. Kwalifikowany materiał siewny pozwala ograniczyć problemy uprawne. Jest wolny od patogenów i szkodników, co ogranicza potencjalne straty w plonie i zmniejsza nakłady na ŚOR. Charakteryzuje się dobrą zdolnością kiełkowania, dzięki czemu można zoptymalizować normy wysiewu.

Przy wyborze konkretnych odmian pszenżyta ozimego zwraca się uwagę na plenność, ale także odporność na wyleganie, odporność na opóźnienie siewu oraz siłę krzewienia. Oczywiście nie bez znaczenia są także odporności na groźne choroby zbóż ozimych.

Uprawa pszenżyta ozimego jest możliwa na terenie całego kraju.

Zastosowanie pszenżyta ozimego

Pszenżyto ozime charakteryzuje się wysoką zawartością białka w ziarnie i dobrą strawnością. Dlatego jest jednym z najcenniejszych gatunków w żywieniu zwierząt inwentarskich, od drobiu po trzodę chlewną. Ponadto ma znaczenie w piwowarstwie i przemyśle spirytusowym. Ma niską zawartość garbników, co wpływa na pienistość i smak wyrobów alkoholowych. Od lat wzrasta zainteresowanie pszenżytem w aspekcie produkcji biopaliw.