Regulatory wzrostu - Fitohormony Agrii

Czym jest regulator wzrostu i rozwoju roślin?

Regulatory wzrostu i rozwoju roślin to substancje, które wpływają na przebieg procesów fizjologicznych w roślinach. Ich zastosowanie w rolnictwie umożliwia precyzyjne zarządzanie wzrostem i rozwojem roślin. 

Jaki wpływ na plonowanie ma stosowanie regulatorów wzrostu roślin?

Regulatory wzrostu roślin, nazywane często antywylegaczami traktuje się jako środki, które mogą uratować plon. Wspierają różne procesy fizjologiczne, ale ich główne zadanie w profesjonalnych uprawach to zapobieganie wyleganiu (głównie zbóż i rzepaku). Szacuje się, że na skutek wylegania spadek plonu może dochodzić nawet do 40–50%. Oprócz tego spada jakość plonu i z reguły przeznacza się go na paszę.

Większą skłonność do wylegania mają odmiany wysokie. Na wyleganie wpływ ma również gęstość siewu. Nadmierne zagęszczenie łanu powoduje, że rośliny konkurują ze sobą o światło, w rezultacie czego ich źdźbła są wątłe i bardziej podatne na wyleganie. Podobnie dzieje się w przypadku presji ze strony chwastów.

Skuteczne regulatory wzrostu roślin wspomagają rozwój systemu korzeniowego oraz pozwalają na optymalizację pokroju roślin, dzięki czemu zwiększa ich odporność na złamania i sprzyja równomiernemu dojrzewaniu. Przekłada się to również bezpośrednio na łatwiejszy zbiór.

Jak działa regulator wzrostu roślin?

Źdźbła zbóż mają naturalną tendencję do nadmiernego wydłużania się, przez co pochylają się i stają się podatne na wyleganie. Regulatory wzrostu działają antagonistycznie.

Wpływają na zawartość poszczególnych hormonów roślinnych, umożliwiając w ten sposób kontrolę rozwoju roślin. Regulatory zastosowane we właściwej fazie rozwojowej, mają na celu skrócenie i usztywnienie podstawy źdźbła. 

Regulatory wzrostu i rozwoju roślin – rodzaje

Regulatory wzrostu i rozwoju roślin dzielą się na dwie główne kategorie: stymulatory wzrostu oraz inhibitory. Mogą one być pochodzenia naturalnego lub syntetycznego.

Stymulatory wzrostu roślin – pochodzenia naturalnego

Naturalne stymulatory natomiast mogą zawierać:

• auksyny stymulujące rozwój systemu korzeniowego i pąków kwiatowych poprzez wydłużanie komórek roślinnych,
• gibereliny, które pobudzają kwitnienie i procesy życiowe roślin,
• cytokininy stymulujące kiełkowanie, syntezę białek i kwasów nukleinowych roślin.

Inhibitory

Działają poprzez hamowanie wzrostu i rozwoju roślin. Syntetyczne blokują ich wzrost i zaburzają transport auksyn, natomiast naturalne mogą zawierać:

• kwas abscysynowy, który hamuje aktywność metaboliczną roślin,
• etylen, który stymuluje kiełkowanie nasion i wzrost pędów, przyspieszając w ten sposób dojrzewanie i starzenie się roślin.

Syntetyczne regulatory wzrostu roślin (retardanty) – jakie związki aktywne zawierają?

Regulatory wzrostu są dostępne w różnych postaciach, np. koncentratu do rozcieńczania z wodą. Najważniejszy jest ich skład, czyli zawartość związków aktywnie czynnych. Do najpopularniejszych zalicza się:

• CCC (chlorek chloromekwatu) – jego głównym zadaniem jest skrócenie międzywęźli. Rezultatem jest uzyskanie roślin o grubszych i sztywniejszych źdźbłach. Blaszki liściowe są szersze (skuteczniejsze procesy asymilacyjne) i ciemniejsze. Dodatkowo zabezpiecza rośliny przed chorobami podsuszkowymi. CCC jest pobierana przez liście i transportowana do stożków wzrostu. Temperatura w czasie stosowania regulatorów wzrostu zawierających chlorek chloromekwatu nie powinna być niższa niż 8°C, nie może również przekraczać 25°C.
• Proheksadion wapnia – najważniejszym działaniem jest skrócenie długości źdźbła zbóż, poprawa jego sztywności i stymulacja rozwoju systemu korzeniowego. Ma szeroki zakres działania, jest skuteczny przy 5–20°C. Często jest łączony z CCC, przy czym obie substancje dobrze działają niezależnie od stopnia nasłonecznienia.
• Trineksapak etylu – poza standardowym działaniem (skrócenie międzywęźli) pozytywnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego. Dzięki temu rośliny są mniej podatne na negatywne skutki suszy. Substancja optymalnie działa w temp. 10–15°C. Nie powinno się jej stosować przy chłodnej pogodzie, gdy temperatura spada poniżej 5°C. Wskazane jest stosowanie preparatów zawierających trineksapak etylu przy dużym nasłonecznieniu co poprawia ich skuteczność.
• Etefon – substancja w roślinie przekształca się w etylen, który hamuje aktywność giberelin. Stosuje się ją, gdy temperatura powietrza wynosi przynajmniej 15°C, a nie przekracza 21°C. U zbóż jest stosowana później niż pozostałe regulatory wzrostu, tj. w fazie do drugiego kolanka do końca fazy liścia flagowego.

Dobór regulatorów wzrostu i rozwoju roślin

Stosowanie regulatorów wzrostu powinno być częścią kompleksowej strategii ochrony roślin. Wybór odpowiedniego preparatu zależy przede wszystkim od zamierzonego celu – zahamowania bądź stymulowania wzrostu, ale także od gatunku rośliny uprawnej, jej podatności na wyleganie oraz intensywności uprawy. 

Kiedy zastosować regulator wzrostu roślin?

Wyleganie jest zjawiskiem, którego główną przyczyną są niekorzystne warunki atmosferyczne np. silne wiatry, gradobicia i burze. Jednakże pewne działania takie jak nadmierne nawożenie azotem, a także uwarunkowania genetyczne roślin wpływają na zwiększoną podatność. Dlatego regulatory wzrostu powinny być „obowiązkowe” w intensywnej uprawie roślin. 

Znaczenie ma termin wykonywania zabiegu, poprzedzony obserwacjami pola. Najlepszy termin stosowania regulatorów u zbóż ozimych to faza pierwszego kolanka, czyli BBCH 31. W tej fazie nowo powstałe pierwsze międzywęźla zaczynają się wydłużać. Skrócenie ich ma na celu pogrubienie podstawy źdźbła i w rezultacie przez jego usztywnienie podnosi odporność na wyleganie.

W jakich warunkach stosować regulator wzrostu?

Regulatorów wzrostu nie powinno się stosować:

• w warunkach suszy, gdyż mogą wtedy zwiększać stres u roślin,
• przed zapowiadanymi przymrozkami i przez dwie doby po ich wystąpieniu,
• na mokre rośliny,
• przy krytycznie niekorzystnych temperaturach dla poszczególnych związków znajdujących się w preparatach należących do regulatorów wzrostu,
• na polach silnie zachwaszczonych (osłabienie wydłużania roślin uprawnych to jednocześnie polepszenie warunków do rozwoju roślin niepożądanych).

Korzyści stosowania regulatorów wzrostu i rozwoju roślin

Regulatory wzrostu pozwalają uzyskać pożądaną wysokość roślin, stymulując lub hamując ich wzrost. Nie tylko skutecznie zapobiegają wyleganiu, ale także wpływają pozytywnie na rozwój systemu korzeniowego oraz zwiększają odporność roślin na stresy. W efekcie pozwalają uzyskać wyższy plon lepszej jakości.

Regulatory wzrostu roślin dostępne w ofercie Agrii

Agrii oferuje szeroką gamę regulatorów wzrostu i rozwoju roślin. Produkty te wspomagają rośliny, chroniąc je przed wyleganiem oraz optymalizując ich rozwój, co prowadzi do zwiększenia wydajności i jakości plonów. W ofercie dostępne sąm.in. regulatory wzrostu pszenicy ozimej i rzepaku.

Bibliografia

• Matysiak, K. & Adamczewski, K. (2009). Regulatory wzrostu i rozwoju roślin–kierunki badań w Polsce i na świecie. Progress in Plant Protection, 49(4), 1810-1816.
• Wachowski, A. (2018). Regulatory wzrostu. Agro Profil. Magazyn Rolniczy, (02).
• Knypl, J. S. (1965). Naturalne i syntetyczne regulatory wzrostu i rozwoju roślin. Postępy Nauk Rolniczych, 12(6).
• Bakuniak, E., & Krawczyk, M. (1995). Znaczenie regulatorów wzrostu w kompleksowych technologiach uprawy roślin. Pestycydy, 1, 27-32.
• Starck, Z. (1976). Różne aspekty wpływu regulatorów wzrostu na fotosyntezę i przemieszczenie metabolitów. Wiadomości Botaniczne, 20(2).
• Matysiak, K., Skrzypczak, W. & Kaczmarek, S. (2013). Porównanie sposobów stosowania regulatorów wzrostu i rozwoju w życie ozimym. Fragm. Agron, 30(1), 78-91.