Insektycydy - środki owadobójcze Agrii

Co to są insektycydy?

Insektycydy to środki ochrony roślin, które służą do zwalczania szkodników w uprawach rolniczych, warzywniczych, sadowniczych, lasach, czy magazynach z żywnością. Mogą eliminować szkodniki roślin uprawnych poprzez ograniczenie ich rozrodu, odstraszanie lub trucie. 

Jakie są środki owadobójcze?

Środki ochrony roślin owadobójcze mogą wykazywać na roślinie różne sposoby działania, dlatego zostały wyodrębnione ich 3 rodzaje:

• insektycydy powierzchniowe – działają na powierzchni rośliny, wykazując szybkie działanie po kontakcie ze szkodnikiem;
• insektycydy systemiczne (insektycydy układowe) – są rozprowadzane po roślinie wraz z jej sokami, co umożliwia ochronę nawet w miejscach, które nie zostały opryskane;
• insektycydy wgłębne – wnikają do tkanek rośliny, skąd nie są transportowane i skupiają się na zapewnieniu ochrony tam, gdzie najbardziej jest to potrzebne.

Środki ochrony roślin owadobójcze – działanie

Środki owadobójcze mogą wykazywać różne działanie na szkodnika. Można wyróżnić:

• insektycydy kontaktowe – wnikają do organizmu owadów przy bezpośrednim kontakcie z preparatem;
• insektycydy żołądkowe – są spożywane przed szkodniki wraz z opryskaną rośliną;
• insektycydy gazowe – wnikają do organizmu szkodnika podczas oddychania.

Jak stosować środek owadobójczy?

Środki owadobójcze przeznaczone są do stosowania zapobiegawczego lub interwencyjnego po oszacowaniu progu zagrożenia. Szybkość reakcji jest jednak bardzo ważna, ponieważ zaatakowane rośliny negatywnie reagują na stres fizjologiczny wywołany presją ze strony szkodników. Większość owadów występuje w koloniach i powoduje duże straty w plonie (pośrednie lub bezpośrednie). Jednocześnie uszkodzenia zwiększają ryzyko wystąpienia chorób grzybowych.

Kiedy stosować insektycydy?

Insektycydy zawsze należy stosować w dogodnych warunkach atmosferycznych – przy optymalnej temperaturze powietrza i bezdeszczowej, bezwietrznej pogodzie. Zwiększa to efektywność zabiegu i ogranicza straty, np. na skutek wymywania lub unoszenia z wiatrem (poza obręb uprawy) cieczy roboczej. Prace najlepiej wykonywać wieczorem, zwłaszcza u roślin kwitnących. Ogranicza to szkodliwość dla zapylaczy. W jakiej temperaturze działają insektycydy?

Nie należy stosować preparatów owadobójczych podczas mrozów ani upałów. Optymalna temperatura do zabiegu wynosi około 15°C.

Jak długo działa insektycyd?

Szybkość wchłaniania środka owadobójczego przez roślinę lub szkodnika jest uzależniona głównie od zawartej substancji czynnej i jej mechanizmu działania, dlatego szczegółowych informacji należy szukać w etykiecie producenta.

W przypadku roślin przeznaczonych na cele konsumpcyjne zawsze należy przestrzegać okresu karencji, czyli minimalnego czasu, który musi upłynąć pomiędzy ostatnim zabiegiem ochronnym a zbiorem.

Czy można mieszać insektycydy?

Łączenie różnych środków ochrony roślin zwiększa efektywność działań i obniża koszty ochrony. Istnieją jednak pewne ograniczenia – nie wszystkie preparaty mogą być łączone ze sobą, dlatego ważne jest zachowanie ostrożności.

Nie należy mieszać środków owadobójczych z nawozami, czy herbicydami, przede wszystkim zawierającymi fosfor. Można natomiast skutecznie łączyć środki ochrony roślin owadobójcze z fungicydami, pod warunkiem że substancje są ze sobą zgodne. Nieodpowiednie łączenie środków ochrony może prowadzić do obniżenia skuteczności i bezpieczeństwa zabiegu.

Jaki adiuwant do insektycydów?

Zastosowanie adiuwantów w połączeniu z owadobójczymi środkami ochrony roślin przyczynia się do zwiększenia skuteczności ochrony insektycydowej. Pozwala na obniżenie dawki insektycydu bez utraty efektywności. Warto jednak pamiętać, że nieodpowiednio dobrane adiuwanty mogą wpłynąć na zabieg negatywnie. Istnieją różne rodzaje adiuwantów, dlatego konieczne jest ich odpowiednie dopasowanie do konkretnej substancji ochronnej na podstawie zaleceń producenta preparatu.

Owadobójcze środki ochrony roślin – substancje aktywne

Środki ochrony roślin należy stosować zgodnie z programem ochrony dla konkretnego uprawianego gatunku. Poszczególne środki owadobójcze mają jedną lub więcej substancji aktywnie czynnych. Te wieloskładnikowe mogą jednocześnie zapewniać różne mechanizmy działania. Ryzyko nabrania odporności przez szkodniki na nie jest niższe.

Każdy insektycyd ma określone zalecania dotyczące maksymalnej liczby zabiegów w sezonie w danych uprawach. Takie wytyczne dotyczą nie tyle konkretnego produktu, co produktów, które zawierają tę samą substancję aktywnie czynną. Dlatego jeśli zachodzi konieczność wykonania kolejnych oprysków, stosuje się środki ochrony roślin zawierające związki należące do innych grup. To również zmniejsza ryzyko uodpornienia się owadów.

Główne, powszechnie stosowane substancje aktywne:

• Lambda-cyhalotryna – związek chemiczny z grupy pyretroidów. Znajduje szerokie zastosowanie w uprawach rolnych, warzywnych i sadowniczych. Wyróżnia się szerokim spektrum działania – jest przeznaczona do zwalczania szkodników gryzących i ssących. Obejmuje tom.in. mszyce, zwójki, chrząszcze, śmietki i stonkę ziemniaczaną. Na szkodniki działa żołądkowo i kontaktowo, na roślinie zaś wykazuje działanie powierzchniowe. Opryski owadobójcze z lambda-cyhalotryną działają w temp. 10–20°C.
• Acetamipryd – należy do związków neonikotynoidowych (neurotoksyn), co oznacza, że wpływa na układ nerwowy szkodników, powodującm.in. paraliż i śmierć. Na owady działa kontaktowo i wgłębnie. Ma długi okres działania. Jest mało podatna na zmywanie przez deszcz. Działa w szerokim zakresie temperatur. Owadobójcze środki ochrony roślin z acetamiprydem są polecane do stosowania wczesną wiosną.
• Esfenwalerat – związek z grupy pyretroidów o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Ma szerokie spektrum działania. Znajduje wykorzystaniem.in. w uprawach rzepaku oraz warzyw kapustnych. Zwalczam.in. mszyce, skrzypionki, chowacze, słodyszka rzepakowego i pryszczarka kapustnika. Działa optymalnie w 10–20°C.
• Chlorantraniliprol – związek z grupy antranilowych diamidów. Należy do neurotoksyn. Jest przeznaczonym.in. do zwalczania szkodników ziemniaków. Eliminuje larwy i owady dorosłe z rodziny stonkowatych. Ma działanie kontaktowe i żołądkowe. Działa przez 15–21 dni. Można go stosować w szerokim zakresie temperatur, także wczesną wiosną (5–25°C).
• Abamektyna – produkt naturalny z grupy makrocyklicznych laktonów. Został wyizolowany w procesie fermentacji z bakterii glebowej Streptomyces avermitilis. Jest jednocześnie insektycydem i akarycydem (środkiem przędziorkobójczym). Dobrze wchłania się przez młode liście roślin, starsze blaszki liściowe mają ograniczoną wchłanialność. Substancja jest bardzo wrażliwa na promieniowanie UV, dlatego zabiegi wykonuje się wieczorem, nocą lub przy pochmurnej pogodzie.

Najgroźniejsze szkodniki roślin uprawnych

W uprawach zbóż jednym z najgroźniejszych szkodników jest mszyca zbożowa, która wysysa soki z roślin. W przypadku rzepaku szkodnikami o dużym znaczeniu są chowacz brukwiaczek i chowacz czterozębny, które stanowią poważne zagrożenie dla łodyg roślin, co prowadzi do osłabienia ich wzrostu.

Omacnica prosowianka to główny szkodnik w uprawach kukurydzy. Jej gąsienice żerują na liściach i kolbach, co może spowodować istotne straty. Mszyce i przędziorki są natomiast powszechnymi szkodnikami w uprawach warzywniczych i owocowych. Wyssają soki z roślin, co prowadzi do ich obumierania.

Warto zaznaczyć, że nasilenie szkodników może różnić się w zależności od rejonu i panujących warunków. Skuteczna ochrona insektycydowa wymaga regularnych lustracji oraz szybkiej interwencji w przypadku wystąpienia szkodników.

Bibliografia

• Gliniewicz, A. (2010). Insektycydy i preparaty owadobójcze. Przegląd Komunalny, (5), 81-86.
• Wize, A. (2010). Groźne szkodniki i obiecujace insektycydy. Warzywa, (03).
• Rogowska, M. (2015). Insektycydy na mszyce w warzywach kapustnych. Warzywa, (07).
• Urbanowicz, J. (2019). Insektycydy zarejestrowane do zwalczania stonki ziemniaczanej. Ziemniak Polski, 29(2).
• Kalinowski, M. (2020). Na omacnicę: kruszynek, bakterie i insektycydy. Tygodnik Poradnik Rolniczy, (25 [839]).
• Zamojska, J., & Wegorek, P. (2010). Strategia przeciwdzialania odpornosci owadow na insektycydy. Nowoczesna Uprawa, (04), 50-51.
• Bereś, P., Erlichowski, T., Piszczek, J., Pruszyński, G., & Ulatowska, A. (2017). Atlas szkodników roślin rolniczych. Hortpress.
• Pruszyński, G., & Pruszyński, S. (2015). Integrowana ochrona roślin w zwalczaniu szkodników roślin uprawnych. Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Oddział w Poznaniu.
• Walczak, F. (2010). Wazne szkodniki zboz i terminy ich zwalczania. Wieś Jutra, (04), 30-34.
• Labanowski, G. (2011). Szkodniki w rozsadzie roślin ozdobnych. Hasło Ogrodnicze, (10).